پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

گفتگو با دکتر فرهاد طباطبایی قمشه

این مصاحبه توسط سرکار خانم نیلوفر حسن (کارشناس مهندسی پزشکی بالینی) صورت گرفته و بصورت اختصاصی در وبسایت قرار داده شده است.

در این مقاله قصد داریم با یکی از اساتید پُرمشغله و تحصیل کرده رشته مهندسی پزشکی گفتگو کنیم. خوشبختانه فرصتی مهیا شد و توانستیم گفتگویی کوتاه با دکتر فرهاد طباطبایی قمشه ، دانشیار گروه مهندسی پزشکی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات ، عضو گروه آموزشی ارگونومی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و سرپرست مرکز رشد فناوری تجهیزات پزشکی و توانبخشی داشته باشیم. دکتر فرهاد طباطبایی قمشه دانش آموخته دو رشته‌ی مهندسی مکانیک و مهندسی پزشکی-بیومکانیک از دانشگاه‌های فردوسی مشهد و امیرکبیر (پلی تکنیک) در مقطع دکتری است و سابقه‌ی تدریس دروسی چون دینامیک ، طراحی ارتز و پروتز در توانبخشی ، مبانی بیومکانیک ، مکانیک بافت ، بیومکانیک ورزش ، مبانی مهندسی توانبخشی ، بیومکانیک توانبخشی ، پروتزهای نوین ، مفاصل هوشمند ، سیستم‌های کنترل پروتز ، قطعات و مدارات پروتزهای الکترومکانیکی و ... را دارد.

دکتر طباطبایی قمشه علاوه بر تحصیلات در بخش تجهیزات پزشکی در چندین بیمارستان نیز فعالیت داشته است ، همچنین در مرکز رشد و بنیاد علم ایران هم همکاری‌های علمی پژوهشی با اساتید ، محققان و دانشجویان دارد. وی عضو گروه تحقیقاتی پروتز هوشمند زیر زانو است. این پروتز به صورت مکانیکی توسط دو کلید در کف پا (پاشنه و پنجه) میزان ثابت فنر و ضریب دمپینگ پا را کنترل می‌کند که توسط سرکار خانم دکتر صفایی‌پور و همکارانشان ساخته و ثبت اختراع شده است.
دکتر طباطبایی در سال 1377 به جمع اساتید دانشکده مهندسی پزشکی واحد علوم و تحقیقات دعوت شد. در سال 1380 همکاری‌های آموزشی و پژوهشی خود را با دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی آغاز کرد. وی سال‌های 1387 تا 1389 نیز به‌عنوان هیأت علمی پیمانی با دانشگاه صنعتی امیرکبیر همکاری داشت. وی دانشکده مهندسی پزشکی واحد علوم و تحقیقات را بزرگ‌ترین مرکز آموزشی مهندسی پزشکی در کشور دانست که بخش اصلی بار تخصصی مهندسی پزشکی کشور بر دوش فارغ‌التحصیلان آن است و عقیده دارد گرچه دانشجویان دانشگاه‌های دولتی امکانات بیشتری دارند و در بخش تحقیقات یا مدیریت مراکز تجهیزات پزشکی یا بیمارستان‌های دولتی کمک می‌کنند ، با این حال این دانشجویان مهندسی پزشکی واحد علوم و تحقیقات هستند که محور توسعه ، تجارت و تولید در شرکت‌ها ، بیمارستان‌ها ، مراکز و  بخش‌های خصوصی هستند.
استاد در رابطه با ادامه تحصیل و لازمه قبولی در مصاحبه دکتری به اهمیت پایان‌نامه کارشناسی ارشد اشاره کرد و توضیح داد علاوه بر اهمیت ابعاد تحقیقاتی و مقالات علمی ، لازم است ابعاد تجاری و اقتصادی تحقیقات هم درنظر گرفته شود. با توجه به محدود بودن ظرفیت جذب متخصصان در کادر هیئت علمی دانشگاه‌ها ، دانشجویان متقاضی ورود به دوره دکترای این رشته علاوه بر دانش باید بینش علمی قابل قبولی نیز داشته باشند ، یعنی باید این قابلیت و توانایی را داشته باشند که ابعاد کاربردی موضوع انتخابی خود را  تبیین کنند. آن‌ها باید بتوانند از دانش و تخصص خود در جامعه ثروت و اشتغال تولید کنند. حضور دانشجویان مهندسی پزشکی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و آشنایی با مشکلات پزشکان و بیماران ، ایده‌های بسیار مؤثری را در ذهن ایشان ایجاد می‌کند.
وی در خصوص تفاوت دانشجویان مهندسی پزشکی با سایر دانشجویان از نظر علمی و فنی نیز اظهار داشت: «دانشجويان مهندسی پزشکی به علوم کاربردی و عملی نزديکتر هستند. همه نيازمندی‌های گستره‌ی علوم پزشکی متکی به فناوری‌ها و دستاوردهای پيشرفته‌ی مهندسی نيست ، بلکه بسياری از اين نيازها با فناوری‌های سطوح پايين يا متوسط نيز قابل رفع است. برای حل مسائل در پزشکی همواره نبايد راه حل‌های سخت و پيچيده را انتخاب کرد ، حتی بسياری از پيشرفت‌ها از توسعه فناوری‌های سطوح پايين مهندسی در پزشکی بدست آمده است. حل مسائل با روش‌های ساده ارزشمندتر است تا روش‌های سخت و پيچيده! برای نمونه در درس مبانی بيومکانيک از قوانين نيوتن براي بدست آوردن نيروی گشتاور مفاصل استفاده می‌شود ، در صورتی که در مهندسی مکانيک ، روش‌های بسيار دقيق‌تر و پيچيده‌تری مانند روش لاگرانژ نيز وجود دارد اما برای کاربردهای بيومکانيک در علوم سلامت ، تربيت‌بدنی ، توانبخشی و پزشکی در همين حد هم کمک شايانی به شناسايی الگوهای گشتاورها و نيروهای وارد بر بدن انسان خواهد داشت.»
وی افزود: «در حال حاضر متأسفانه سطح علمی فارغ التحصيلان رشته‌ی مهندسی پزشکی ، هم در ايران و هم در سطح بين‌المللی قابل قبول نيست. نياز امروز جوامع ترکيبی از علم و عمل است که متأسفانه چنين رويه‌ای به خوبی در دانشگاه‌ها آموزش داده نمی‌شود. از سوی ديگر تصور اکثر فارغ‌التحصيلان کشور ما تصاحب پست‌های اداری است که در اکثر موارد چنين اتفاقی نمی‌افتد.»
دکتر طباطبایی همچنین گفت: «در اين خصوص حضور دانشجويان در واحد‌های صنعتی برای دستيابی به ديد فنی ، تجربی و مهندسی بسيار مفيد و مؤثر است و توصيه‌ی من به دانشجويان اين است که کارورزی را به علت گران قيمت تر بودن و محدوديت‌های موجود در بيمارستان‌های خصوصی ، در بيمارستان‌های دولتی بگذرانند.»
در ادامه این گفتگو دکتر طباطبایی در خصوص بازار رشته مهندسی پزشکی و آینده شغلی برای فارغ التحصیلان این رشته اظهار داشت: «در حال حاضر بخش بزرگی از تجهيزات موردنياز کشور از خارج وارد می‌شود. البته لزومی ندارد که همه تجهيزات موردنياز درمان در داخل توليد شود ؛ چرا که گاهی صرف نمی‌کند توان علمی و مهندسی را صرف ساخت تجهيزات يا دستگاه‌هايی نمود که توجيه اقتصادی نداشته باشد ، اما هم اکنون متأسفانه شاهديم که برخي از تجهيزات موردنياز با تکنولوژی پايين يا متوسط از خارج وارد کشور می‌شود ؛ در صورتی که به سادگی می‌توان آنها را در داخل توليد کرد. از سوی ديگر سرمايه‌های بزرگی در بخش‌های دولتی و خصوصی بر روی تکنولوژی‌های پيچيده صرف می‌شود.
برای موفقيت در حوزه تجهيزات پزشکی در کشور به مديريت يکپارچه‌تری نياز است ، تا از يک سو نيازهای بخش سلامت جامعه را به دانش ، فناوری و تجهيزات شناسايی کند و از سوی ديگر ، مراکز آموزشی و پژوهشی کشور را جهت‌دهی کند و نيز فعاليت‌ها و سرمايه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی را مديريت نمايد. چنين رويکردی در سياستگذاری در سطوح بالای تصميم‌گيری مانند دفتر توسعه فناوری سلامت با همکاری شورای فناوری سلامت و انجمن‌های علمی و صنفی قابل ايجاد است. اين موارد مقدماتی است که بايد در کشور مهيا شود تا در کشور عزيزمان شاهد تحول مثبت و سازنده‌ای باشيم.»
برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های پژوهشی ، تجربیات و علاقه مندی‌های این استاد گرانقدر می‌توانید به لینک ارتباطی و رزومه استاد در ذیل مراجعه کنید:

http://www.uswr.ac.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=1318&siteid=1

* با تشکر از خانم نیلوفر حسن (کارشناس مهندسی پزشکی بالینی) که این مصاحبه را در اختیار سایت قرار دادند.

* مطالب مرتبط:

ابداع دوچرخه ای توسط محققان ایرانی برای معلولان اندام تحتانی

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، مصاحبه ، گفتگو ، بیومکانیک ، دکتر فرهاد طباطبایی قمشه ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی