پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

آشنایی با دیالیز (Dialysis)

دياليز نوعي درمان است كه برخي از فعاليت‌هاي كليه طبيعي را انجام مي دهد. اين درمان زماني كه كليه ها قادر به برآوردن نيازهاي بدن نباشد مورد نياز است.

فيزيولوژی دياليز
دياليز شبيه كليه هاي سالم تعادل بدن را حفظ مي‌كند و مي تواند مواد زائد،  نمك و آب اضافي را به منظور جلوگيري از انباشته شدن آن‌ها در بدن دفع كند و سطح برخي مواد شيميايي بدن مثل پتاسيم ، سديم و بي كربنات را در خون ثابت نگه دارد. همچنين به تنظيم فشار خون نيز كمك مي‌كند.

زمان انجام دياليز
زماني كه كليه ها براي مدت طولاني قادر به حذف مواد زايد و مايعات اضافي از بدن نباشد ، بايد از دياليز استفاده كرد. در حقيقت هنگامي كه 10 تا 15 درصد عملكرد كليه ها باقي مانده باشد ، بايد از اين روش استفاده شود. در اين زمان ممكن است فرد دچار تهوع ، استفراغ ، تورم و احساس خستگي شود. حتي اگر اين علائم نيز وجود نداشته باشد ، مواد زايد خون افزايش مي يابد كه مي تواند براي بدن سمي باشد.

انواع دياليز و نحوه كار آن ها
دو نوع دياليز وجود دارد: همودياليز و دياليز صفاقي.
در دياليز صفاقي ، ابتدا خون درون بدن تصفيه مي شود. سپس پزشك با عمل جراحي يك لوله پلاستيكي به نام كاتتر را درون شكم جاسازي مي‌كند و يك راه ورودي ايجاد مي كند. در طول درمان ‌، محدوده شكم به آرامي از راه كاتتر با يك مايع دياليز (‌دياليزات) ‌پر مي‌شود. خون در سرخرگ‌ها و سياهرگ‌هايي كه حفره صفاقي را پوشانده اند نگه داشته مي شود. مايعات اضافي و مواد زائد خارج از خون به درون دياليزات كشيده مي شوند.

دياليز و درمان بيماری كليوی
دياليز برخي اعمال كليه سالم را انجام مي دهد اما بيماري كليوي را بهبود نمي‌بخشد. فرد داراي بيماري كليوي نيازمند درمان دياليز براي تمام عمر است مگر آنكه بتواند پيوند كليه انجام دهد.

اجزای دستگاه دياليز
برخي اجزاي دستگاه دياليز شامل مخزن آب ، مخزن محلول ضد انعقاد خون ،‌ دستگاه فشارسنج ، بخش تنظيم وزن و … هستند.

مدت زمان انجام دياليز
معمولا هر جلسه دياليز همودياليز 4 ساعت طول مي كشد و به صورت سه جلسه در هفته انجام مي شود.

مشكلات بيماران دياليزی
افسردگي شايع‌ترين مورد رواني در بيماران دياليزي است. افسردگي مهم‌ترين مشكل رواني است كه در صورت عدم شناسايي يا درمان مي‌تواند منجر به خودكشي يا قطع دياليز شود.
‌سوء تغذيه يك مسأله نسبتاً رايج در بيماراني است كه به مدت طولاني دياليز مي‌شوند و تقريبا ١/٣ بيماران همودياليزي و دياليز صفاقي دچار آن هستند. سوء تغذيه مي‌تواند ناشي از دريافت غذاي كم و افزايش از دست دادن پروتئين باشد. آثار سوء تغذيه زياد است و شامل افزايش مرگ و مير و دفعات بستري در بيمارستان ، خستگي و بازتواني ضعيف است.
‌افزايش فشار خون به عنوان علت اصلي بستري و مرگ و مير بيماران دياليزي در نظر گرفته مي‌شود. خطر بيماري قلبي عروقي همراه با افزايش فشار خون شرياني در جمعيت دياليزي به چشم مي خورد.
از عوارض ديگر موجود در بيماران دياليز مي‌توان به اختلالات خوني ، اختلالات آندوكرين ، بيماري استخوان و … اشاره كرد.

بخش دياليز
با توجه به نياز مبرم نقاط مختلف كشور به بخش دياليز ، راه اندازي اين بخش از اهميت خاصي برخوردار است. با توجه به نياز بيماران دياليزي به بخش‌هاي خدمات آزمايشگاه ، بانك خون ، راديولوژي ، نفرولوژي ، واحد تغذيه و مددكاري ، لازم است اين بخش در بيمارستاني تأسيس شود كه داراي بخش‌هاي مذكور باشد.

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، دیالیز ، Dialysis ، همودیالیز ، Hemodialysis ، بیماری های کلیوی ، بیماران دیالیزی