پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

گفتگو با دکتر علی فلاح

این مصاحبه توسط سرکار خانم نیلوفر حسن (کارشناس مهندسی پزشکی بالینی) صورت گرفته و بصورت اختصاصی در وبسایت قرار داده شده است.

این گفتگو به دکتر علی فلاح ، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه  صنعتی امیر کبیر (دانشکده مهندسی پزشکی) اختصاص دارد.

دکتر فلاح حدود 30 سال سابقه تدریس در آموزش و پرورش را دارد و به دلیل شخصیت و اعتقادات ویژه و منحصر به فرد ، مورد احترام دانشجویان مهندسی پزشکی به ویژه دانشجویان دانشگاه امیر کبیر است. شایسته دیدیم در فرصتی مناسب به دیدار ایشان در طبقه ی چهارم دانشکده رفته و با ایشان گفتگویی کوتاه در دفتر دانشکده که دنیایی از خاطرات ، عکس ، کتاب و لوح های تقدیر فراوان را در خود داشت ، انجام دهیم.
دکتر علی فلاح مدرک دیپلم را از دبیرستان دکتر نصیری تهران و سپس مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه امیرکبیر در رشته ی برق-الکترونیک کسب کرده است. البته ناگفته نماند که اولین جایی که استاد در آنجا شاغل بود ، دبیرستان دکتر هوشیار و دبیرستان هدف بود که امروزه همان شاگرد های استاد ، به افرادی صاحب نام تبدیل شده اند.
در سال 64 کلیه شاگردان اول دانشگاه امیر کبیر طبق روال ، موفق به کسب بورسیه ی دکترا شدند اما به دلیل برخی مسائل و مشکلات ، بورسیه به دکتر فلاح تعلق نگرفت. با این حال این عامل تأثیری در عشق وی به کشور و تدریس نگذاشت. لذا دکتر فلاح هیچگاه کشور را ترک نکرد و رشته ی مهندسی برق-الکترونیک را در دانشگاه امیر کبیر ادامه داد (در آن دوران رشته ی مهندسی پزشکی وجود نداشت). سپس در سال 69 دکتری را در دانشگاه تربیت مدرس و در رشته ی مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک آغاز کرد.

دکتر فلاح در خصوص تفاوت دانشگاه های آن دوره با زمان حال اظهار داشتند: «در دانشگاه امير کبير از بدو تأسيس ، تحرکی زياد در مسايل سياسی ديده می شد و اين به رشد فکری دانشجويان کمک می کرد ؛ چرا که اگر نسل جوان ، فهميده و روشنفکر از اجتماع ايزوله شوند ، آسيب آن به جامعه باز می گردد.» وی دانشگاه امیر کبیر را در مقایسه با دانشگاه های دیگر از نظر احترام به دانشجو و رشد طبیعی و اثرات فرهنگی و اجتماعی برتر می داند و معتقد است که این دانشگاه از نظر علمی هم دانشگاه بسیار موفقی در مهندسی پزشکی است.

در سال 66 دکتر هاشمی گلپایگانی پروژه دست سیبرنتیکی را با حضور تیمی 20 نفره از متخصصین رشته های گوناگون برای انجام پروژه ای تحت عنوان دست سیبرنتیک که هدف آن ساخت دستی بود که از مغز فرمان می گیرد ، آغاز کرد. دکتر فلاح نیز پروژه های کارشناسی ارشد و دکتری خود و پژوهش های بعدی را به مدت حدود 10 سال به همین موضوع اختصاص داد و اطلاعات غنی پژوهشی را از این راه کسب کرد که ثمره ی کار این گروه ، ساخت دست سیبرنتیکی ، تولید مقالات بسیار در سطح ایران و جهان ، فارغ التحصیلی دانشجویان بسیار ، تربیت پژوهش گران متعدد ، تأسیس رشته مهندسی پزشکی در سطح کشور و ایجاد دانشکده مهندسی پزشکی در دانشگاه صنعتی امیر کبیر به همت پدر مهندسی پزشکی ایران ، دکتر هاشمی گلپایگانی بود.

دکتر فلاح حدود یک سال در دانشگاه آزاد واحد جنوب به عنوان مدیر گروه مهندسی پزشکی و یک سال به عنوان مدیر گروه بیوالکتریک در واحد علوم و تحقیقات مشغول به فعالیت بود و به خاطر اینکه در این دانشگاه همیشه گسترش کمی بر گسترش کیفی برتری داشته و نتوانسته از موقعیت ها و پتانسیل خوبی که به خاطر قبول نشدن بچه ها در دانشگاه سراسری و نرفتن به شهرستان عایدش می شود ، استفاده کند ، دانشگاه آزاد را برای تدریس انتخاب نکرد. شیوه ی کار و آزمون های استاد در نوع خودش جالب و منحصر به فرد است ؛ زیرا به دانشجویان در مدت چهار ساعت فرصت داده می شود تا روی مسائل فکر کنند و به سوال های آزمون پاسخ دهند و در این مدت اجازه خروج از جلسه و بازگشت مجدد را دارند.

خانواده ی استاد فلاح متشکل از همسری زحمتکش و معلم نمونه آموزش و پرورش و دو فرزند دختر است که دختر اول وی دانشجوی رشته ی صنایع دانشگاه امیر کبیر بوده و دختر دوم وی چهار ساله است. استاد و همسرش تلاش زیادی را در جهت مسائل تربیتی و اجتماعی فرزندانشان بدون ایجاد محدودیت انجام می دهند. اینکه چگونه یک ایرانی مسلمان باشند و اینکه در خانواده آنقدر تأثیرگذاری ها به جا و درست باشد که از دنیای تبلت ، موبایل و سرگرمی های کامپیوتری افراطی دور باشند و به سمت شبکه های ماهواره ای که تأثیرات ناخودآگاه بر روی ذهن افراد می گذارند ، کشیده نشوند. دوچرخه سواری و شنا نیز از ورزش های مورد علاقه دکتر فلاح است.

استاد فلاح در خصوص مشکلاتی که پیش روی جامعه مهندسی پزشکی وجود دارد و راه حل های  آن ، از شهید چمران به عنوان شاگرد ممتاز دانشکده ی فنی چه در ایران و چه در خارج نام برد و اظهار داشت: «شهيد چمران از نظر اعتقادی فردی بی نظير بود و در جبهه های جنگ راه حل های مهندسی ارائه می داد ؛ لذا می توان وی را الگوی کاری-رفتاری برای دانشجويان قرار داد.» وی خاطرنشان کرد: «دانشگاه بايد از شيوه ی استعماری خارج شود. دروس مهندسی پزشکی بايد بومی شود و همانطور که دنيا تغيير می کند ، دروس هم بايد تغيير کند. زمانی دانشکده برق به دانشکده مهندسی پزشکی سرويس های آزمايشگاهی نمی داد ، ايشان به کمک دانشجويان و همکاران خود نظير دکتر مالکی (دانشجوی آن دوران) و مهندس سلطانی ، آزمايشگاه های به روز را با حداقل امکانات طراحی کرد تا نشان دهد ايرانی می تواند. اضافه می کنم که در زمينه طراحی ، نگهداری و توليد تجهيزات پزشکی ، وزارت بهداشت به ما شديداً نياز دارد ولی نه تنها کمکی نمی کند و دانشجويان را به خدمت نمی گيرد ، حتی گامی هم در جهت حل مشکلات بر نمی دارد و اين ويژگی جوامع جهان سوم است و ما در يک انقلاب علمی بايد آن را ريشه کن کنيم. مثلا با يک دستگاه MRI ، ما قادر هستيم حدود 500 پروژه گوناگون بسازيم و ارائه کنيم که اولين ثمره ی آن به نفع وزارت بهداشت است.»

دکتر فلاح افزود: «لازمه آموزش اصولی ، دارا بودن دستگاه های لازم است اما دانشگاه با بودجه ی بسیار کم در حد صفر ، چه طور می تواند چنین تجهیزات گرانقیمتی را تهیه کند؟! گسترش رشته هایی مثل مهندسی پزشکی ، کشتی سازی و نفت که شاهرگ های فنی حیاتی ما هستند ، باعث نهادینه کردن انقلاب و پیروزی ما در مقابل امریکا است. مقاله ی ISI دردی را از کشور ما درمان نمی کند. تنها پروژه های کاربردی در راستای نیاز های جامعه مشکل گشا خواهد بود ولی این پروژه ها بودجه و حمایت می خواهند. مثلا از پروژه ی دست سیبرنتیکی با وجود نیاز شدید جامعه حمایت نشد و اکنون در انبار خاک می خورد یا پروژه دکتر رشیدی با عنوان «امضای بر خط (آنلاين)» با دقت 99.99% که در بانک ها کاربرد دارد ، حمايت نمی شود! اگر تحولات علمی ، فرهنگی و صنعتی اتفاق بيافتد و وزارتخانه ها موظف بشوند که درصدی از درآمد خود را صرف پژوهش و تحقيقات کنند ، ايران اسلامی جايگاه بلند گذشته دور را به دست خواهد آورد و غربی ها از اين می ترسند! »

دکتر فلاح در ادامه در خصوص بازار کار رشته مهندسی پزشکی اظهار داشت: «در اين رشته کار به وفور يافت می شود ، البته اگر مافيای درون و بيرون اجازه دهند و به قول دکتر شريعتی که همواره استاد و راهنما و الگوی مذهبی و زندگی بنده هستند ، "بايد نان بخوريم که نام آور شويم نه اينکه نام آور شويم که نان بخوريم". البته ايجاد شرايط کار برای دانشجويان وظيفه دولت است که متأسفانه سرمايه گذاری در بعضی زمينه ها مثل برق چندان دارای بازدهی نبوده است. اما در زمينه پزشکی راه باز است و در زمينه طراحی ، تعمير ، نگهداری و خريد تجهيزات پزشکی به دليل هزينه های ميلياردی ، ما مي توانيم حضوری شايسته داشته باشيم. در بيمارستان ها و در سطح معاونت تجهيزات وزارت بهداشت نيز بايد از متخصصان مهندسی پزشکی بهره گرفته شود که تا کنون به قدر کافی نشده است. به گفته ی دکتر چمران: تقوا از تخصص لازم تر است ، آن را می پذيرم اما می گويم آن کس که تخصص ندارد و کاری را می پذيرد ، بی تقواست.»
استاد فلاح در ادامه این گفتگو در پاسخ به سوالی در خصوص وضعیت ادامه ی تحصیل در خارج از کشور اظهار کرد: «متأسفانه بعضی اساتيد تحت تأثير افکار غرب قرار می گيرند و اصالت خود را از دست می دهند ؛ از اين رو در داخل در مواجهه با مشکلات پايداری کمتری دارند و در اکثر موارد نمی توانند دردی را از جامعه دوا کنند ، در حالی که بسياری از افرادی که در داخل تحصيل کرده اند ، دارای تحمل و دردمندی بيشتری هستند. از اين رو در صورت شرايط مناسب قادرند همان گونه که شهيد چمران و قاضی و ... و ديگران که در جنگ خلاقيت داشتند ، در ساخت اين کشور نيز نمونه باشند ؛ اگر چه با رعايت تعادل می توان از هر دو گروه در جای خود استفاده کرد. اگر ولاسکو و کی روش توانستند تغييرات بنيادی ايجاد کنند و جوانان ايران را اين گونه سربلند کنند ، ما هم با بهره گيری مناسب از دانش غربی و پيشينه غنی ايرانی–اسلامی مي توانيم.»
وی ادامه داد: «در دانشگاه های خارج از کشور ، سطح کارشناسی را خيلی ساده می گيرند. ما هم اکنون در سطح کارشناسی ارشد با کشورهای نظير آمريکا و کانادا مساوی هستيم اما پروژه های آنان به دليل بازدهی مناسب در رفع معضلات جامعه مؤثر است. اما در ايران به دليل بی توجهی عده ای ظاهراً معضلی نداريم که بخواهيم با پروژه های ارشد و دکتری آن را حل کنيم! اينجاست که متوجه می شويم در جهان سوم دانشگاه را برای رفع مشکلات مردم نساخته اند ، بلکه برای توليد مقالات بی ثمر ISI تأسيس کرده اند.»
تلاش استاد تا زمان بازنشستگی ابداع و به کارگیری شیوه های جدید آموزشی بوده است. وی در زمان 15 ساله معاونت آموزشی دانشکده ، مدیریت استعدادهای درخشان و مدیر کل تحصیلات تکمیلی دانشگاه امیر کبیر نشان داد می توان تحولات اساسی ایجاد نمود که یکی از آنها تحصیل هم زمان در دو رشته مهندسی برای دانشجویان ممتاز و دیگری ورود ممتازها به دکتری و ارشد بدون کنکور است و این همه برای آن است تا ثابت کنیم ما می توانیم.
برای این استاد گرانقدر آرزوی توفیقات روزافزون داریم.

* با تشکر از خانم نیلوفر حسن (کارشناس مهندسی پزشکی بالینی) که این مصاحبه را در اختیار سایت قرار دادند.

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، مصاحبه ، گفتگو ، بیوالکتریک ، دکتر علی فلاح ، دانشگاه صنعتی امیر کبیر ، دانشکده مهندسی پزشکی