پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

دستگاه ماموگرافی

مفاهيم پايه
مــــامــــوگــــرافــــي (Mammography) از دو كــلـمـــه (Mamm(o به معني پستان و Graphy به معني نمايش بوده و در كل به معني پرتونگاري از غده پستاني يا پستان نگاري است.

فيزيولوژی
سرطان به عنوان يك بيماري لاعلاج مدت ها است كه فكر بشر را به خود مشغول كرده است. علم ثابت كرده است علي‌رغم عدم وجود يك درمان قطعي براي اين بيماري ، تشخيص زود هنگام و به مـوقـع ايـن بـيـمـاري بـه پـزشـكـان كـمك مي‌كند كه حـداقـل از پـيـشـرفـت اين بيماري جلوگيري كنند. يكي از رايج‌ترين سرطان ها مخصوصاً در بين زنان سـرطـان سـينه است و از ميان روش هاي مختلف تشخيص سرطان سينه ، ماموگرافي به عنوان روشي با ميزان مقبوليت بالا بسيار رايج و متداول است.

روش کار
در مـامـوگـرافـي عـمـدتـاً از دو نوع ديد پستان را بررسي مي‌كنند: ديد پهلوي جانبي و ديد انتهايي.

MLO) Medio - Lateral Oblique): اين تصوير از يك زاويــه مـايـل گـرفـتـه مـي‌شـود. در حـيـن انـجـام يـك ماموگرافي تصوير MLO از يك زاويه 90 درجه گرفته مي‌شود ، چون بافت پستان را فقط مي‌توان از يك چـهــارم بــالايــي بـيــرونــي پستـان و زيـر بغـل تحـت تـصــويـربـرداري قـرار داد. بـه وسـيـلـه ‌تـصـويـر MLO ماهيچه‌هاي سينه به طور جانبي از بالا به پائين قابل مـلاحظـه هستند. در تصوير MLO شكل ماهيچه‌ها بايد به صورت منحني باشند ؛ به حالتي كه ماهيچه ها در حـالـت استراحت هستند ، قسمت مياني پستان بـايـد بـه حالت برجسته باشد. در اين قسمت مهم است كه تمام قسمت‌هايي كه مورد تصويربرداري قـرار مـي‌گيرند ، فشرده شوند. براي تصويربرداري بيمار طوري قرار مي‌گيرد كه تكنسين بتواند بافت پستان را به طور مايل بدون دستگاه قرار دهد. سپس دستگاه به طور خودكار بافت را فشرده كرده و پس از تـثـبـيــت زاويـه و مكـان ، عكـس‌بـرداري صـورت مي‌گيرد.

CC) Cranio - Caudal): ايـن تصـويـر كـه از بالاي بافت پستان گرفته مي‌شود ، در هر نوع ماموگرافي رايـج است. اين تصوير كل اجزاي بافت پستان را مــورد بــررســي قــرار مــي‌دهــد. بـافـت‌هـاي چـربـي موجود در پستان به صورت قسمت هاي تاريك در تــصـــويـــر ديـــده مـــي‌شـــونـــد ، امـــا بـــه گـــونــه‌اي كــه ماهيچه‌هاي زيرين نيز قابل ملاحظه باشند. در اين تصوير نيز نوك پستان بايد به صورت نيم‌رخ قابل ملاحظه باشد. در اين حالت تكنسين پستان را درون دستگاه قرار مي‌دهد و در اين حالت فشرده‌سازي بـافـت بـه صـورت افـقـي اسـت. لازم بـه ذكـر است نحوه‌قرار دادن بافت در محفظه‌ مخصوص دستگاه و نـيـز نـحـوه ‌ايـستادن بيمار در اين مراحل بسيار با اهميت است.

کاربرد ها
ماموگرافي عمدتاً به منظور شناسايي و تشخيص سرطان پستان و نيز به منظور ارزيابي توده هاي قابل لمس و ضايعات غير قابل لمس پستان مورد استفاده قرار مي گيرد.

تست ماموگرافي معمولا از دو بخش اســاســي تـشـكـيــل شــده اســت:

الـف) مـامـوگـرافـي آزمـايشـي   ب) مـاموگرافي تشخيصي

ماموگرافي آزمـايشـي عمـدتاً براي افرادي به كار مي‌رود هيچ نشانه‌  باليني مبني بر اين كه مبتلا به سرطان سينه هـسـتـنــد وجــود نــدارد. يـك آزمـايـش مـامـوگـرافـي استـانـدارد شـامل دو بخش است. به عبارت ديگر پستان را از دو ديد مورد بررسي قرار مي دهند. يكي ديد پهلوي جانبي مايل و ديگري ديد انتهايي است.  مــامــوگــرافــي تـشخيصـي يـا مـامـوگـرافـي مشـورتـي روشي از ماموگرافي است كه در مواردي استفاده مي‌شود كه يك غده در پستان مشاهده شده و يا يك حـالـت غـيـرطـبـيـعـي مـشـاهده شده است و نيازمند مطالعه و بررسي بيشتر است. بر همين اساس اين نوع ماموگرافي بايد متناسب با هر مورد و هر بيمار خاص باشد.

مزايا و معايب ماموگرافی
‌تـشـخـيــص زودرس و بــه مــوقــع بـافـت‌هـاي سرطاني كوچك
‌تشخيص توده‌هاي موجود در پستان بيماران بالاي 50 سال
‌دز اشـعــه ايـكـســي كـه در مـامـوگـرافـي انجـام مــي‌گـيــرد ، بـي‌خـطـر بـوده و داراي عـوارضـي قـابـل اغماض است.
كنتراست بالا، وضوح بالا و طراحي سيستمي براي ايجاد تصاوير دقيق با جزئيات.
‌در مـامـوگـرافـي‌هاي مدرن خطر آلوده شدن بيمار به راديواكتيو بسيار پائين است و از اين لحاظ اين آزمايش يك تصويربرداري بي‌خطر است.
بعضي از بيماران به دليل احساس دردي كه در طــول مــامــوگــرافــي بـه علـت فشـرده‌سـازي پستـان متحمل مي شوند ، از اين آزمايش دوري مي‌كنند اما بـايـد گـفت امروزه با پيشرفت تكنولوژي و اختراع روش هاي جديد انجام ماموگرافي اين عمل كاملا بي‌درد شده است. وضوح تابش پرتو هاي يون ساز X و خطر آن براي بيماران همواره مهمترين خطر در كار با ماموگرافي است كه براي حل اين مشكل به تازگي روش هايي ارائه شده اند كه از اولتراسوند يا ليزر براي ماموگرافي استفاده مي كنند.

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، ماموگرافی ، آشنایی با ماموگرافی ، روش کار ماموگرافی ، سرطان سینه ، کاربردهای ماموگرافی