پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

آشنایی با کفپوش اتاق عمل

الكتريسيته ساكن (ESD (Electro Static Discharge

حتما براي شما اتفاق افتاده است در حالي‌كه روي فرش اتاق راه مي‌رويد، به يخچال مي‌رسيد و در لحظه‌اي كه يك دست شما با درب يخچال تماس پيدا مي‌كند ، احساس برق گرفتگي در شما رخ مي‌دهد.
اين پديده همان چيزي است كه در فيزيك به آن ESD يا (Electro Static Discharge) يعني تخليه الكتريسيته ساكن گفته مي‌شود.
يكي از مسائلي كه در اتاق عمل با آن مواجه هستيم وجود الكتريسيته ساكن است. به دليل رفت و آمد‌هاي زيادي كه به اتاق عمل صورت مي‌گيرد ، بر اثر پديده مالش بين زمين و مواد پلاستيكي مانند دمپايي يا چرخ تخت‌هاي جراحي ، الكتريسيته ساكن در روي زمين ايجاد شده و بنا به خاصيت استاتيكي آن ، در همان محل باقي مي‌ماند.

روش‌های از بين بردن الكتريسيته ساكن در اتاق عمل
وجـود الـكـتـريـسـيـتـه سـاكـن در اتـاق عـمـل كـه در مـجاورت با گازهاي بيهوشي و دسـتـگـاه‌هـاي High Frequency اسـت مـي‌تواند خطر انفجار را به همراه داشته باشد. بـنـابراين براي از بين بردن آن بايد تدابيري انديشيده شود كه از جمله آن استفاده از كـفـپـوش‌هـاي آنـتـي اسـتـاتـيـك و كـانـداكـتـيـو در اتـاق عـمـل اسـت. اين كفپوش‌ها بار الكترواستاتيكي كه در اثر حركت وسايل و رفت و آمد افراد به وجود آمده را به حداقل مي‌رسانند و مقاومت الكتريكي آنان نيز كنترل شده است.
حذف يا كاهش ولتاژ و بار روي محصولات لاستيكي از طريق ايجاد منافذ و راه‌هايي كه بار را پراكنده مي‌سازد، در بسياري موارد از اهميت بالايي برخوردار است. ويژگي آنتي استاتيك هر ماده تحت تاثير خصوصيات بار الكترواستاتيك آن است.
افزودن مقدار كافي كربن سياه به يك پليمر، يك شبكه رسانا از ذرات كربن به وجود مي‌آورد كه درون مخلوط شكل مي‌گيرد و موادي با رسانايي الكتريكي وسيع توليد مي‌شود. شبكه رسانا نسبت به كشش حساس است و مقاومت الكتريكي ماده بنا به درجه كشش، زمان كشش و درجه حرارت پس از كشش متغير است.
استاندارد بين‌المللي 2878 ISO در مورد روش‌هاي استفاده از همين راه‌هاي انتشار بار بحث مي‌كند. اين استاندارد در واقع يك روش آزمايشي است براي تعيين مقاومت الكتريكي مواد آنتي استاتيك و كاند الكتيو و محصولاتي كه تماما يا قسمتي از آن‌ها از لاستيك تشكيل شده است و مقاومت الكتريكي آن‌ها در محدوده معيني اندازه‌گيري شده و رسانايي آن‌ها با افزودن كربن سياه يا ديگر مواد مناسب به كل ماده ناشي مي‌شود.
آزمـايـش بـا اسـتـفـاده از يـك سـيـستم الكترودي مشخص، بر روي محصول انجام مي‌شود.
اين استاندارد بين‌المللي بايد به همراه 2882 ISO و 2883 ISO كه محدوده مقاومت را براي محصولات تعيین مي‌كند استفاده شود.

استاندارد بين المللی: 2882 ISO

اين استاندارد بين‌المللي محدوديت‌هاي مقاومت الكتريكي را براي محصولات آنتي استاتيك و كانداكتيو جهت استفاده بيمارستاني، تعيين مي‌كند. اين محدوديت معمـولا بـراي محصـولات نـام بـرده شـده در جـدول زیر منـاسبند و مقاومت الكتريكي محصول پس از توليد بايد با موارد جدول زیر تطابق داشته باشد.
نكته قابل توجه اين است كه مقاومت الكتريكي محصولات آنتي استاتيك براي استفاده در مناطق anaesthetizing بيمارستان‌ها نبايد در طول مدت استفاده بيش از 108 اهم باشد.
نكته هشدار دهنده: ‌محصولاتي كه ويژگي استاتيكي خود را از يك پوشش نازك رسانا به دست مي‌آورند ، در نتيجه فرسودگي يا اثر حلال حين استفاده ممكن است ويژگي آنتي استاتيكي خود را از دست بدهند.

استاندارد بين المللی: 2883 ISO

اين استاندارد محدوديت‌هاي مقاومت الكتريكي را براي محصولات آنتي استاتيك و كانداكتيو جهت استفاده صنعتي تعيين مي‌كند.
مقاومت الكتريكي محصول پس از توليد بايد مطابق جدول زیر باشد.
نكته هشدار دهنده: مقاومت الكتريكي لاستيك‌هاي آنتي استاتيك با افزايش مدت زمان استفاده از آن‌ها افزايش مي‌يابد. حد ماكزيمم مجازي كه از اين افزايش ناشي مي‌شود بستگي به نوع استفاده از محصول دارد.

 

ابزارهای آزمايش
آزمايش بايد توسط وسيله‌اي با ولتاژ ظاهري مدار باز 500 Vdc ، ترجيحا يك تستر عايق (اهم متر) يا با هر وسيله ديگري كه نتايج قابل مقايسه را بيان كند انجام شود.
ايــن وسـيـلــه بــايــد بـه قـدري دقيـق بـاشـد كـه مقاومت را تا 10% تعيين كند. مقادير به‌دست آمده براي مقاومت نسبت به ولتاژ به كار برده شده مـتـغيير است و زماني كه از ولتاژهاي پايين در آزمايش استفاده مي‌شود، امكان خطا وجود دارد هنگام تحليل مدار ولتاژ به كار برده شده براي محصول نبايد كمتر از 40 ولت باشد.
روش آزمايش كفپوش بدين صورت است كـه الـكـتـرودهـا را در دو مـنـطـقـه مـربـع شـكل با جـوانـب حـدودا 25 مـيـلـي متري قرار مي‌دهيم به‌طوري كه بين دو لبه مقابل هم 5+50 ميلي متر فـاصـلـه بـاشد. اتصالات فلزي را به الكترود‌ها وصل كرده و مقاومت را اندازه مي‌گيريم.

 

مؤلف: مهندس پريا اصلاحيان ، مهندس بيژن صادق زاده

 

 

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، الکتریسیته ساکن ، کفپوش ، کفپوش اتاق عمل ، الکترو استاتیک ، استاندارد بین المللی