پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

سيستم اطلاعات بالینی (CIS)

تعریف CIS
به طور ‌کلی CIS سیستم اطلاعات بالینی است که برای پزشکان ، پرستاران ، متخصصان توان‌بخشی و دیگر حرفـه‌های مربوط به سلامت کاربردهای مفیدی دارد.

مزایای CIS
- بهبود کیفیت درمان از راه دور
- کاهش هزینه‌ها
- مدیریت داده‌ها

ادغام Teletherapy با CIS
به ‌تازگی سیستم‌های اطلاعاتی بالینی CIS ها توسعه چشمگیری داشته اند و اکنون کاربردهایی برای پزشکان ، پرستاران و دیگر حرفه‌های مربوط به سلامت را شامل می‌شوند. کار ارائه شده در اینجا ادغام احتمالی یک سیستم ارزیابی از راه دور را با یک CIS برای افزایش قابلیت‌های آن مورد بررسی قرار می‌دهد.
نتایج آزمایش یک ادغام مناسب و فواید چندگانه مهم آن مانند استفاده از یک رابط برای مدیریت انواع بسیاری اطلاعات ، شامل اطلاعات مربوط به سلامت در دوره‌های داخل بیمارستان و خانه ، ایجاد جریان کاری و نقاط کنترلی در خلال مراقبت در خانه ، استفاده از معیارهای ثابت برای امنیت داده‌ها حفاظت از مسائل خصوصی را شامل می‌شود. استفاده از سیستم‌های ارتباط از راه دور پیشرفته و توسعه گسترده اختراع وسایل قابل حمل و انتقال اطلاعات بالینی ، امکان ارسال اطلاعات درمانی از فواصل دور به ویژه برای کاربردهای ارزیابی و مشاوره از راه دور را فراهم آورده است.
این مسأله باعث به وجود آمدن حجم روز افزون اطلاعات تهیه شده در خانه جهت ارسال به مراکز جمع آوری اطلاعات بیمارستانی شده است. این موضوع با تکنولوژی‌ها و پروتکل‌های بسیار ممکن شده است که انتخاب این اطلاعات تحت تأثیر نوع و میزان حیاتی بودن پارامترهایی است که باید ارزیابی شوند.
تکنولوژی‌های انتقال اطلاعات در دسترس و توانایی‌های تجهیزات نصب شده در محل بیمار قرار می‌گیرد.
در میان راه حل‌های فنی و بر پایه معماری به کار رفته تا امروز هم سیستم‌های انتقال اطلاعات و ذخیره اطلاعات همزمان که داده‌ها را به فضاهای ذخیره سازی موقت جهت ارسال در زمان آینده می‌فرستند ، ارتباط‌ های نقطه به نقطه از میان نقاط جمع آوری شده را با استفاده از کانال‌های رادیویی مانند فرکانس رادیویی شبکه آنالوگ (P stn) شبکه داده‌ای و شبکه‌های ارتباطی سلولی و غیره وجود دارد.
اخیراً تمایل در زمینه پروتکل‌های انتقال ، بیشتر حول انتقال پیغام (برای مثال SMS ، MMS ، HL7 Soap ، ایمیل و غیره) یا بارگذاری اطلاعات در وب سایت می‌چرخد.
یک مورد که توجه کمتری به آن شده ، علیرغم حیاتی بودن در مورد ادغام مدالیتی‌ها بین جمع آوری داده‌ها از راه دور و سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی (HIS) است.
طی 15 سال گذشته دگرگونی‌های تدریجی در HISها انجام گرفته است. در حالی که پروتکل‌های اولیه اکثراً جهت برطرف کردن نیازهای حرفه ای اداری بیمارستان‌ها بوده‌اند.
به طور کلی فواید ادغام Teletherapy با CIS را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- استفاده از یک رابط برای مدیریت انواع اطلاعات مربوط به سلامت افراد
- ایجاد جریان کاری
- ایجاد نقاط کنترل در خلال مراقبت در خانه
- استفاده از معیارهای ثابت برای امنیت داده
- حفاظت از مسائل خصوصی بیماران

متدولوژی CIS
متدولوژی CIS به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:

سیستم Clinsuite
سیستم بازبینی از راه دور
سیستم ادغام Teletherapy با CIS

الف) سیستم Clinsuite
یک سیستم اطلاعات بالینی در حمل بیمار است که توسط آزمایشگاه مهندسی بیومدیکال مؤسسه E. Medea توسعه یافته است.
این سیستم بر پایه معماری مشتری/خدمتگذار است ، یک برنامه به زبان و کلاس‌های بورلند Vcl با Dll modules. در جهت تسهیل وصل و آزاد سازی خودکار Plug-In است.
سیستم در ابتدا به منظور کاربرد در یک پروژه تحقیقاتی برای ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات بالینی چند رسانه ای (شکل زیر) منظور شده بود و با معماری مدولار همانگونه که در CISهای مدرن معمول است طراحی شده بود.
به طور خلاصه مکانیزم CIS عبارت است از:
پروسه CIS شامل تعدادی مراحل است که بایستی کامل شوند.
هر مرحله به وظیفه ای خاص در فرایند اشاره دارد.
برای هر مرحله این امکان وجود دارد که حداکثر زمان ذخیره را تنظیم کند.
در حین انتقال اطلاعات ، ممکن است مکانیزم هشدار به کار افتد.
برای انتقال از مرحله ای به مرحله دیگر ، حداقل شرایط انتقال می‌تواند تنظیم شود.
اعمـالی که به صورت خودکار انجام می‌شوند ، می‌توانند تعریف شوند.
برخی دسته‌های اطلاعاتی را می‌توان به جریان‌های از پیش تعریف شده مربوط کرد تا هر شیئی که به این دسته تعلق دارد بتواند به صورت خودکار وارد جریان شود. در چند ماه گذشته یک سرور برای اطلاعات ذخیره شده از وسایل بازبینی از راه دور به Clinsuite متصل شده است.

ب) سیستم بررسی از راه دور
یک سیستم بررسی از راه دور به طور مخصوص برای بیمارانی که به پاتولوژی بحرانی مبتلا بودند (برای مثال بیمارانی که جراحی ارتوپدی داشته اند یا عامل کمودنرویت دریافت کرده اند یا هنوز برای اختلال تونوس ، دارو مصرف می‌کنند به کار رفته است) که از بیمارستان مرخص می‌شوند.
با توجه به یک پروسه کلی ، به محض آنکه از بیمارستان مرخص شدند ، این بیماران به مرکزی برای پیگیری‌های دوره ای جهت بررسی روند بهبود بالینی و در نتیجه اعمال تغییرات در درمان از قبل مشخص شده منتقل می‌شوند. این موضوع می‌تواند باعث زحمت برای بیماران شود به خصوص بیمارانی که دور از مرکز زندگی می‌کنند و بیمارانی که به اختلالات آسیب حرکتی دچار هستند. به علاوه در برخی موارد که معاینات پیگیری در مقایسه با پیشرفت بیماری زودتر است ، بیهوده تلقی می‌شوند.
برای تحقیق این که آیا این ملاقات‌ها می‌توانند کم شوند بدون آنکه بر استانداردهای مراقبت تأثیر بگذارند ، بعضی از بیماران بـه وسایلی که مجهز به یک سیستم ضبط و ارسال اطلاعات بود تجهیز شدند ، به بیماران و خانواده‌هایشان دستورالعمل استفاده از وسیله و کارایی خودکار بعضی آزمایشات که بایستی ضبط و به مرکز ارسال شوند آموزش داده شده بود. پزشک شرایط بیمار را ارزیابی کرده آن را با داده‌های قبلی مقایسه نموده و نهایتاً فعالیت‌های بهبود دهنده را اختیار کرده یا بیمار را به مرکز دیگری برای معاینه دعوت می‌کند.
وسیله ای که در اختیار بیمار قرار می‌گیرد ، یک Palmtop با نرم افزارهای لازم بـرای کارایی آزمایش است. ارتباط توسط GSM/GPRS در 98 درصد محدوده ایتالیا از ارتباطات اینترنتی از طریق یک gateway تضمین می‌شود.
استراتژی‌های زیادی برای ارسال اطلاعات از Palmtop به مرکز جمع آوری اطلاعات به کار برده می‌شود. استفاده از سیستم ارسال پیام HL7 به میزان قابل توجهی ارتباط اطلاعات در CIS را تسهیل می‌کند اما احتیاج به منبع تغذیه محاسباتی و ذخیره دارد که در محل بیمار در دسترس نیست.
بارگذاری اطلاعات از طریق وب هم یک راه‌ حل بهینه نیست ؛ زیرا احتیاج به مدل‌های عکس‌العمل و راهبردی دارد که همیشه با یک Palmtop پشتیبانی نمی شوند. به ‌علاوه امکان کنترل سطح پایین یک وسیله قابل حمل را که اغلب همراه یک رابطه حسگر خارجی مورد نیاز است ، فراهم نمی کند.
بنابراین تصمیم گرفته شد که گرفتن و ارسال اطلاعات با یک برنامه که روی یک وسیله قابل حمل در محیط Net اجرا می‌شود کنترل شود.
اطلاعات با پروتکل HTTP منتقل می‌شوند که بی نهایت به‌ کارگیری آن آسان و سبک است و قادر است از طریق شبکه‌های UMTS جابجا شود و از طریق اینترنت به مرکز جمع آوری هدایت شود.
امنیت اطلاعات در سطح ارتباط بین گیرنده و فرستنده توسط لایه امنیتی انتقال TLS برای نظارت ، ارتباط و قابلیت اطمینان تضمین می‌شود. مرکز جمع آوری به یک سرور Apache http که جاوا Tom Cat) Servlet) را اجرا می‌کند ، مجهز است.

CIS و ادغام با سیستم ارزیابی از راه دور
سـیستم ارزیابی از راه دور در CIS به حالت کامل ترکیب شده و به عنوان منبع اطلاعاتی سیستم دیگری تلقی شده است. ارتباط بین سیستم ارزیابی از راه دور و CIS توسط یک Servlet ممکن می‌شود که بر ارتباط Http نظارت می‌کند ، ارتباط Https ایمنی را باز می‌کند و اطلاعات را از سیستم ارزیابی از راه دور دریافت می‌کند.

ادغام Teletherapy با CIS
به صورت خلاصه عبارت است از: سیستم ارزیابی از راه دور با CIS به حالت کامل ترکیب شده و به عنوان منبع اطلاعاتی سیستم جدیدی تلقی می‌شود. ارتباط بین سیستم ارزیابی از راه دور و CIS توسط یک Servlet برقرار می‌شود.
اطلاعات در یک پایگاه داده ذخیره شده اند و به مدل پردازشگر برای نوع اطلاعاتی خاص مربوط شده است. این مورد از راه‌های بیشماری می‌تواند انجام پذیرد ، از جمله:
- به وسیله انتقال اطلاعات بوسیله مدل CIS پایگاه داده توسط ابزارهای ارتباطی (مانند GDBC و ODBC)
- به وسیله کانال ارسال پیغام HL7 بین Servlet و یک ارتباط همیشه فعال مدل CIS (برای مثال توسط Chameleon HL7)
- به وسیله تعریف برخی رویه‌ها در مدل CIS تا از راه دور توسط Servlet معرفی شود (برای مثال توسط SOAP ، CORBA ، RPC)

برای مثال ، یک فیلم ضبط شده که توسط بیمار فرستاده شده ، وارد رکورد سابقه درمانی الکترونیکی بیمار می‌شود. پزشک می‌تواند فایل را با استفاده از ابزارهای CIS مشاهده کند.
فیلم ضبط شده همچنین می‌تواند به صورت خودکار به جریان کاری از پیش تعریف شده مربوط شود و به ایستگاه‌های کاری مختلف جهت گزارش ، باز خورد تحویل به بیمار و ذخیره سازی ارسال شود. در هر مرحله ، چک کردن‌ها (برای مثال تضمین زمان حداکثر مجاز برای گزارش) و اعمال خودکار CIS (برای مثال تأیید MMS به Palmtop بیمار) انجام خواهد شد.

ارزیابی ادغام Teletherapy با CIS
سیستم ارزیابی از راه دور از طرق مختلفی مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در خانه بیمار ، بعضی فیلم‌های کوتاه از طریق Palmtop در حالی که کارهای خاص یک پروتکل بالینی تعریف شده را انجام می‌دهد ، ضبط می‌شود. به خصوص بیمار کمی راه رفته و بعضی تمرینات انعطافـی و کششی برای اتصالات دست و پا را انجام می‌دهد. فیلم‌ها به CIS بیمارستان توسط برنامه طراحی شده به خصوص در Palmtop ارسال می‌شود.
Servlet که در CIS طراحی و تعبیه شده بود ، اطلاعات بیمار را دریافت می‌کند و به طور خودکار آن‌ها را به رکورد الکترونیکی مربوطه بیمار مربوط می‌کند. پیغام هشدار مناسب تأیید دریافت شده و اطلاعات جدید از بیمار به پزشک مسئول ارسال می‌شود.
پزشک رکورد سابقه بالینی الکترونیکی بیمار را بررسی می‌کند ، اطلاعات را ارزیابی کرده و یک پاسخ به بیمار فرستاده می‌شود. پیغام به طور مناسب توسط CIS پردازش شده و به Palmtop بیمار از طریق Servlet ارسال می‌شود.
یک CIS بیمارستانی و یک سیستم ارزیابی از راه دور خانگی به طور کامل و مناسبی به هم مرتبط اند. سیستم ارزیابی از راه دور به عنوان وسیله ضبط اطلاعات محلی دیگری در بیمارستان تلقی می‌شود. این مسئله فواید بسیاری به همراه دارد.
- پزشک برای کارهای روزانه از یک رابط استفاده می‌کند که امکان مدیریت بیماران را فراهم می‌کند. تمام اطلاعات بالینی بیمار در این رابط بدون توجه به مبدأ آن در دسترس است (بخش‌های بیمارستان ، واحدهای عملیاتی ، آزمایشگاه‌ها یا اطلاعاتی از خانه بیمار.)
- فرایندهای مرور ، گزارش یا ذخیره اطلاعات چگونگی یکسانی دارند ؛ حتی مبدأ یا طبیعت اطلاعات فرق می‌کند (برای مثال اطلاعات عکسبرداری عصبی ، آزمایشات روانپزشکی ، EMG ، فایل‌های فیلم‌های ضبط شده و غیره.)
- فرایندهای انجام مراقبت تمام مدت به‌طور پیوسته ، یکنواخت و دائم انجام می‌شود که دوره‌های درمانی داخل بیمارستانی را با دوره‌های درمانی در منزل مطابقت می‌دهد.
- معماری بر پایه مدل CIS این امکان را می‌دهد که به آسانی مدل‌های جدیدی برای مدیریت اطلاعات اضافه کرد (برای مثال برای گرفتن اطلاعات از رابط‌های گیرنده از راه دور به طور ابداعی.)
- CIS خطر اشتباهات و غفلت‌ها را کاهش می‌دهد. برای مثال ، اطلاعات رسیده از خانه بیمار از میان تعدادی نقاط کنترلی می‌گذرد تا از دریافت صحیح آن ها ، مشاهده آن‌ها به وسیله پزشک و گزارش پزشک اطمینان حاصل شود.
- امنیت اطلاعات ، کنترل دسترسی ، حفاظت از مسایل شخصی از معیارهای ثابت ، یکپارچه و متمرکز پیروی می‌کنند. بنابراین به بازدهی و سهول مدیریت آن‌ها افزوده می‌شود.

برآورد نتایج ادغام سیستمTeletherapy و CIS
- استفاده پزشک از یک رابط برای کارهای روزانه و امکان مدیریت بهینه بیماران
- یکسانی فرایندهای مرور، گزارش و یا ذخیره اطلاعات
- پیوستگی یکنواخت و دائم فرایندهای انجام مراقبت بیماران
- کاهش خطر اشتباهات و غفلت‌ها
سیستم درمان از راه دور برای اختلالات شناختی ارائه شده است تا بیماران مبتلا به اختلالات شناختی بتوانند درمان را در خانه داشته باشند. این کار راحت تر و مؤثرتر از درمان سنتی و ویزیت‌های بیرون از خانه بیماران در بیمارستان توانبخشی است. این سیستم تمرینات شناختی را بر پایه کامپیوتر و درمان از راه دور در اینترنت ایجاد کرده است. سیستم درمان از راه دور ترکیبی از سیستم آموزش شناختی به کمک کامپیوتر (CACT) و درمان از راه دور وب (از طریق اینترنت) برای مدیریت سیستم و ثبت سوابق تمرینی است. توانایی‌های مختلف این سیستم کاملا مورد آزمایش قرارگرفته اند و نشان می‌دهد که سیستم کاملا امن و پایدار است. پایگاه وب از راه دور اکنون در مرکز تحقیقات توانبخشی چین برای انجام بعضی آزمایشات توسط موارد واقعی و جمع‌آوری اطلاعات بالینی برای کارهای آینده به‌کار گرفته شده است.
سیستم سلامت به طور فزاینده ای یک سیستم پیچیده و متفاوت است که مراقبت را نه تنها در مراکز تخصصی بلکه تا حدود فزاینده ای در خانه بیمار فراهم می‌کند. به تازگی سیستم‌های اطلاعاتی بالینی (CISها) توسعه چشمگیری داشته اند و اکنون کاربردهایی برای پزشکان ، پرستاران و دیگر حرفه‌های مربوط به سلامت را شامل می‌شوند. ادغام احتمالی یک سیستم ارزیابی از راه دور را با یک CIS برای افزایش قابلیت هایش مورد بررسی قرار می‌دهد. نتایج آزمایش یک ادغام مناسب و فواید چندگانه مهمی مانند استفاده از یک رابط برای مدیریت انواع بسیاری اطلاعات ، شامل اطلاعات مربوط به سلامت در دوره‌های داخل بیمارستان و خانه ، ایجاد جریان کاری و نقاط کنترلی در خلال مراقبت در خانه ، استفاده از معیارهای ثابت برای امنیت داده‌ها و حفاظت از مسائل خصوصی را شامل می‌شود.
در این پروسه این نکته مهم است که باید از پیوستگی در دریافت و ارسال اطلاعات بالینی مطمئن باشد تا از فقدان مزایای سیستم‌ها اطلاعاتی بالینی امروزه مانند امکان ثبت کامل مسیر مراقبت از بیمار جلوگیری شود و حفاظت اطلاعات و مسائل خصوصی تضمین شود.
این کار نشان می‌دهد که یک سیستم ارزیابی از راه دور خانگی به طور کامل با یک CIS مدرن ادغام می‌شود تا تمام ویژگی های CIS را به‌کار گیرد. مزایای مورد انتظار مراقبت چند شاخه ای ، کیفیت بالا و پیوسته جهت کاهش هزینه‌ها برای به کارگیری سیستم‌های جدید ارزیابی از راه دور است.

نمونه‌هایی از تجهیزات موجود در Telemedicine
1- سیستم Telehealth ® American TeleCare
با استفاده از خطوط تلفن معمولی یک ایستگاه Provider را به هر تعداد ایستگاه ویدیوئی بیمار متصل می‌کند. یک اکتیواسیون ساده تک کلیده ارتباط بین بیماران و Provider مرکز بهداشت را با قابلیت‌های ارتباط دو طرفه ، real-time از طریق مانیتور ویدئو ، دوربین ، میکروفون و اسپیکر فراهم می‌کند. ارتباط دو طرفه صوتی و تصویری به همراه ملحقات پزشکی یک تصویر real-time از وضعیت سلامتی بیمار فراهم می‌کند. دیتاهای بیمار به صورت دائمی در Provider نگهداری می‌شوند.

وسایل دیگری که این دستگاه می‌تواند مجهز به آن‌ها شود:

American TeleCare Care Tone ® Telephonic Stethoscope (standard)
Blood Pressure and Pulse Meter (standard)
Glucose Meter (optional)
Pulse  Oximeter (optional)
Digital   Scale (optional)
PT/INR (optional)
Digital Thermometer

مزایای این سیستم در یک نگاه:
- سادگی کاربرد
- راحتی نصب: یک خط تلفن انالوگ و یک خروجی الکتریکی زمین شده نیاز دارد.
- حجم کم و ظاهر زیبا

2- محصولات Cybernet Medical Products
Med Star
یک وسیله کوچک و با قیمت مناسب است که دیتاهای حیاتی را جمع آوری ، ذخیره و ارسال می‌کند.  Accessories به کانکتورهای رنگی وصل می‌شوند و کل یونیت به یک خط تلفن معمولی متصل می‌شود. عملکرد ساده تک دکمه ای ، استفاده ارزان را برای بیماران ساده می‌سازد.

PAL Star
این امکان را به پرسنل بیمارستان می‌دهد که از بیماران از راه دور سوالات مورد نظر را بپرسند. برای بیماران امکان پاسخگویی راحت از طـریق صفحه‌های تماسی وجود دارد. تمام اطلاعات از طریق یک خط تلفن معمولی منتقل می‌شوند. این دستگاه می‌تواند به تنهایی یا به همراه MedStar به کار برده شود.

Web System
وسایل MedStar و plaster به وسیله دیتابیس پزشکی قدرتمند و با کاربری ساده که بر اساس وب است ساپورت می‌شوند. در این محیط گزارش‌ها ، اخطارها و مؤلفه‌های آنالیز دیتا در دسترس هستند.

3- Vitaphone ساخت کشور آلمان می‌تواند وقتی به سینه یک بیمار فشرده می‌شود ، دیتاهای مربوط به فعالیت قلب را ثبت کرده و آن‌ها را به پزشک ارسال کند. برای اولین بار در جهان امکان ثبت ، ذخیره و ارسال دیجیتالی ECG سه کاناله از طریق تلفن موبایل و بدون نیاز به کابل یا الکترودهای adhesive به وسیله (Vitaphone 2300 (Cardio Phone فراهم شده است. ECG به وسیله الکترودهایی در پشت موبایل ثبت می‌شود. با فشار یک دکمه ثبت ECG آغاز شده و به صورت کاملا خودکار رخ می‌دهد. ارسال ECG به مرکز سرویس پزشکی Vitaphone نیز به همین صورت است. یک گیرنده GPS که در داخل 2300 Vitaphone قرار گرفته نیز به تعیین موقعیت دقیق بیمار در مواقع ضروری کمک می‌کند.

LifeShirt یک بلوز قابل پوشیدن ، توری مانند و سبک است که از سنسورهایی در آن تعبیه شده اند برای جمع آوری و مانیتور پیوسته بیش از 30 شاخص فیزیولوژیک شامل تنفس و فعالیت قلبی و دیگر پارامترهای فیزیولوژیکی استفاده می‌شود. دیتاها از طریق handsetها برای مانیتورینگ به وسیله پرسنل پزشکی ارسال می‌شود.

4- دانشمندان در دانشگاه Bristol یک Cyberjacket را ساخته اند که در حقیقت یک سیستم کامپیوتری قابل پوشیدن است. در آن سه سنسور تعبیه شده است: سنسور دما ، ECG و مانیتور اشباع اکسیژن و در ضمن مجهز به GPS برای تعیین موقعیت نیز است و برای سنس حرکت از شتاب سنج accelerometer استفاده می‌کند. معماری Cyberjacket به صورت مدولار طراحی شده است. یعنی محققان می‌توانند به سادگی یک ژاکت را برای آزمایشات خودشان سفارش دهند.
این سیستم قابل پوشش دارای یک یونیت پروسسور و یک باس 9 سیمه که در fabric ژاکت تعبیه شده است. این باس انرژی مورد نیاز سنسورها و زمین آن‌ها و اتصالات و ارتباطات را از طریق سه لینک سریال فراهم می‌کند. دو تا از لینک‌ها در سطوح RS-232 اجرا می‌شوند و برای وسایل dedicated RS-232 هستند. هر وسیله تجاری موجودی که RS-232ها را اجرا می‌کند (مانند GPS) می‌تواند به یکی از این باس‌ها متصل شود. باس سوم در سطح TTL با باود 4800 اجرا می‌شود و وسایل مختلف مانند سنسورهای پزشکی می‌توانند به آن متصل شوند. در ضمن bitsy می‌تواند تولید فیدبک صوتی استریو کند که می‌تواند برای فیدبک دادن به شخص پوشنده لباس به کار رود. اگر پزشک از راه دور بخواهد با بیمار تماس پیدا کند ، می‌تواند این کار را از طریق یک میکروفون-بلندگویی که در داخل garment نصب شده است انجام دهد. موقعیت بیمار در صورت لزوم می‌تواند سریع و دقیق به وسیله GPS پیدا شود. این لباس باید راحت و ارگونومیک باشد.
در جهان امروز علیرغم پیشرفت‌های قابل توجه در پزشکی ، هنوز هم بیماری‌های قلبی از مسائل حائز اهمیت و از علل شایع مرگ و میر بیماران است. بر اساس اظهار نظر پزشکان هنوز هم ECG مفیدترین روش تشخیص بیماری‌های قلبی است. با توجه به اهمیت این مسأله ، امروزه در جوامع پیشرفته توجه روزافزونی به سیستم‌های الکتروکاردیوگرافی می‌شود. وظیفه این سیستم‌ها دریافت سیگنال‌های قلب بیمار و ارسال آن از طریق خطوط ارتباطی به بیمارستان یا کلینیک تخصصی است. این امر موجب کاهش اتلاف وقت و ارزیابی سریع وضعیت بیمار می‌شود. در این صورت بیمار در موقعیت‌های مختلف فیزیکی و روانی قادر به ارتباط با پزشک متخصص است. در کشور ایران نیز طراحی و ساخت سیستم ارسال تلفنی سیگنال‌های قلب با موفقیت انجام شده است. طراح سیستم ، ارتقاء قابلیت سیستم به توانایی ارسال سایر پارامترهای کلینیکی مهم نظیر فشار خون ، صدای قلب و حجم‌های تنفسی را پیشنهاد می‌کند.
پیشرفت فناوری ارتباطات و برنامه‌های مراقبت‌های پزشکی و وسایل پایش فاکتورهای حیاتی به انسان نوید افزایش کیفیت مراقبت‌های پزشکی در خانه را می‌دهد. با برقراری سیستم مشاوره از راه دور و در دسترس بودن وسایل پایش فاکتورهای حیاتی در نزد بیمار ، بیمارستان ، کلینیک تخصصی و یا پزشک مخصوص خانواده می‌توانند بیمارانشان را همیشه و در هر حال تحت مراقبت داشته باشند و در موارد لزوم توصیه و دستورات لازم را ارائه و در صورت نیاز دستور انتقال سریع بیمار به مرکز درمانی مجهز صادر کنند. مراکز درمانی نیز با آگاهی از وضعیت بیمار ، می‌توانند مقدمات پذیرش بیمار را در جهـت اجرای هرچه سریع تر درمان فراهم کنند. پایش بیماران در خانه‌هایشان یکی از بزرگ ترین بازارها در دهه آینده ارزیابی می‌شود.
ارتباط بین بیمارستان‌های تخصصی در شهرهای بزرگ جهت مشاوره در زمینه‌های مختلف پزشکی و مدیریتی کمک بسیار زیادی در بهبود درمان بیمار ، کاهش هزینه‌ها و بار ترافیکی خواهد بود. این ارتباط باعث افزایش سرعت در تشخیص و درمان صحیح‌تر با تبادل نظر و تشریک مساعی متخصصان پزشکی مربوطه در بیمارستان‌ها است. همچنین بیمارستان‌ها می توانند از تمامی شرایط یکدیگر مثل وجود تخصص‌های پزشکی مورد نیاز موارد اورژانس یا تعداد تخت‌های خالی در هر زمان اطلاع پیدا کنند.
وجود خط ارتباطی بین بیمارستان و پزشک متخصص مورد نظر ، اطلاعات مربوط به وضعیت بیمار در موارد اورژانس به سرعت می‌تواند برای پزشک در منزل یا محل کارش ارسال شود. بسته به تجهیزات موجود ، این اطلاعات می‌تواند مانند ECG ، تصاویر رادیولوژی و یا سونوگرافی باشد. در این صورت پزشک می‌تواند توصیه‌های لازم را ارائه و در صورت لزوم خود را به بیمارستان برساند.
به دلیل عدم وجود بعضی از تخصص‌ها و یا گران بودن هزینه‌های درمانی در بسیاری از کشورهای همسایه شمالی با برقراری یک کانال ارتباطی پزشکی می‌توان زمینه همکاری ، تبادل نظر و در صورت لزوم انتقال بیماران را به بیمارستان‌های فوق تخصصی ایران هدایت کرد. این موضوع خصوصاً جهت بیماران نیازمند به جراحی قلب باز و با توجه به وجود متخصصان جراحی قلب بسیار مجرب در ایران ، از نظر درآمد بسیار مفید به نظر می‌رسد.
در طول فصل توریسم تعداد افراد ساکن در جزایر توریستی (مثل کیش و قشم) به شدت افزایش پیدا می‌کند. جهت جوابدهی به تقاضا برای سرویس‌های پزشکی تخصصی در موارد اورژانس و روزمره برقراری یک ارتباط دائم از مراکز پزشکی این نقاط با بیمارستان‌های اصلی در سرزمین مادر ضروری است و سبب کاهش خطر و هزینه‌های ناشی از انتقال بیمار به سرزمین اصلی می‌شود. این طرح احتمال برقراری ارتباط با مراکز پزشکی سایر کشورها را نیز پیشنهاد می‌دهد. این موضوع خصوصاً برای افراد خارجی در فصل توریسم مهم است. چون که آن‌ها می توانند با متخصصان پزشکی که به زبان خود آن‌ها صحبت می‌کنند ، ارتباط برقرار کنند. به علاوه مسئولان پزشکی محل می‌توانند تاریخچه بالینی بیمار را از کشور اصلی بیمار کسب کنند. کاهش چشمگیر زمان برای تشخیص ، خود مزیتی بسیار با ارزش خصوصاً برای بیماران مبتلا به سکته قلبی است. در این مورد اجرای روش درمانی سریع به طور قابل ملاحظه ای شانس زنده ماندن بیمار را افزایش می‌دهد.
برقراری سیستم مشاوره پزشکی از راه دور در دریا با توجه به ارتباطات فراوان دریایی ایران با کشورهای همسایه و وجود کشتی‌های مسافربری در دریای خزر ، با استفاده از ارتباطات ماهواره ای پیشنهاد می‌شود. همچنین از سیستمی شبیه به روش فوق می‌توان جهت مشاوره پزشکی در هواپیما نیز در موارد اورژانس سود برد.
برقراری شبکه پزشکی از راه دور در مناطق وسیع و با تراکم جمعیتی کم (مثل مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور) و نیز در مناطق کوهستانی و صعب العبور به دلیل توسعه بسیار ضعیف شبکه حمل و نقل خصوصاً در هنگام حوادث غیر مترقبه ، ضروری به نظر می‌رسد.
برقراری شبکه پزشکی از راه دور در رابطه با جانبازان و معلولین در رابطه با مشکلات حمل و نقل این افراد ، بسیار مفید به نظر می‌رسد. در این صورت مراکز درمانی یا پزشکان مربوطه می‌توانند به طـور مداوم آن‌ها را تحت مراقبت داشته باشند و در صورت لزوم توصیه‌ها و مشاوره‌های لازم را ارائه دهند.

منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، تله مدیسین ، Telemedicine ، پزشکی از راه دور ، كاربردهای پزشکی از راه دور ، سيستم اطلاعات بالینی (CIS) ، سیستم بررسی از راه دور ، Teletherapy