پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

آشنایی با تجهیزات کالیبراسیون

در یک دسته بندی می‌توان تجهیزات مورد نیاز در بخش‌های کالیبراسیون را به این صورت بیان کرد:
الف) دستگاه‌های شبیه ساز
ب) دستگاه‌های اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی
ج) نرم افزارهای مدیریت تجهیزات پزشکی
د) دستگاه‌های تست و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی

دستگاه‌های شبیه ساز
در بحث تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه تجهیزات پزشکی ، آنچه که در گام اول مطرح می‌شود ، حصول اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها است. با استفاده از شبیه سازی علایم حیاتی بیمار می‌توان به این مهم دست یافت.
با به کارگیری دستگاه‌های شبیه ساز ، قبل از اقدام به باز کردن دستگاه و انجام تعمیرات کورکورانه ، می‌توان نوع نقص را تعیین و آن را برطرف کرد. از آنجا که در بیشتر موارد علت خرابی یا نوع خرابی تجهیزات پزشکی از طرف بخش‌های بیمارستان به واحد فنی و مهندسی اعلام نمی‌شود ، به کارگیری شبیه ساز ، استراتژی تعمیر تجهیزات پزشکی را مشخص و خط مشی رفع عیب را معین می‌کند. بدین ترتیب اسقاط شدن دستگاه یا وارد آمدن آسیب‌های جدی و پرهزینه به دستگاه‌ها و اقدام به تعمیر اشتباه به حداقل خواهد رسید. با استفاده از دستگاه شبیه ساز علایم حیاتی (Patient Simulator) همواره علایم حیاتی که توسط دستگاه‌های تشخیص پزشکی اندازه‌گیری می‌شوند ، به صورت استاندارد و به گونه‌ای مطمئن در اختیار است.

دستگاه‌های زیر با اندکی تفاوت قابلیت شبیه سازی پارامترهای حیاتی زیر را دارند:

اشتقاق ECG
با استفاده از آن می‌توان سیگنال‌های حاصل از فعالیت الکتریکی قلب را شبیه‌سازی کرده و به واسطه آن می توان طیف گسترده‌ای از تجهیزات قلبی از یک مانیتور قابل حمل ساده ، یک دستگاه الکتروکاردیوگراف تا تجهیزات و ثبت کننده‌های علایم حیاتی پیشرفته را از نظر کارایی بررسی کرد. وجود بیش از 30 نوع آریتمی ، ضربان‌های پریماچور ، شکل موج‌های متفاوت با فرکانس‌های مختلف به همراه تست‌های گوناگون بررسی خطی بودن بر اساس استاندارد قابلیت این دستگاه را بالا برده است.

فشار خون
با استفاده از این قابلیت امکان دست‌یابی به فاز خون فیزیولوژیک قسمت راست و چپ قلب به صورت هم‌زمان و به گونه‌ای واقعی وجود دارد. بررسی فشارخون به صورت دینامیکی (آیا ارائه فشار 120/80 mmHg واقعی است؟) و استاتیکی (آیا نشان دادن عددی معادل 120 mmhg واقعی است؟) از مزایای استفاده از این دستگاه است.

تنفس
با استفاده از این قابلیت می‌توان نسبت‌های مختلف دم به بازدم (I/E) را انتخاب و با بهره‌گیری از قابلیت انتقال خط مبنای پارامترهای فوق ، گستره وسیعی از سیگنال‌های تنفسی را در اختیار داشت. بنابراین می‌توان دیاگرام‌های تنفسی (Cardiorespirograms) را تست و بررسی کرد. لذا بسیاری از سیستم‌های مانیتوری نوزاد از این طریق قابل ارزیابی هستند.

دما
با استفاده از این قابلیت ردیابی فیزیولوژیک دمایی به صورت دینامیکی قابل انجام است.

برون ده قلبی
با استفاده از این قابلیت میزان برون ده قلبی در سه حالت 3 و 5 و 7 لیتر بر دقیقه قابل مطالعه است.

بررسی عملکرد الکتروشوک
با استفاده از قابلیت‌های فوق سیگنال‌های ECG و آریتمی‌های مربوطه ارسال و تخلیه انرژی الکتروشوک در حالت A-FIB و V-FIB بررسی می‌شود.

انتخاب آریتمی‌ها
دستگاه‌های شبیه ساز به سادگی و راحتی آریتمی‌ها را در گروه‌های مختلف در دسترس کاربر قرار می‌دهد.

دستگاه‌های اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی
علاوه بر طیف وسیع کالیبراتورها ، دستگاه‌های اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی نیز با تأکید بر الزامات و محدوده‌های اندازه‌گیری مرتبط با تجهیزات پزشکی ارائه می شود. در زیر به تعدادی از این دستگاه‌ها اشاره شده است:

1) Digital Pressure Meter
این وسیله به عنوان یک دستگاه جنرال ، محدوده وسیعی از فشارهایی را که در دستگاه‌های پزشکی ایجاد می‌شود اندازه‌گیری می کند. بر خلاف ظاهر کم حجم و قابلیت حمل دستی ، فشارهای مثبت و منفی را در محدوده‌های متفاوت اندازه‌گیری می‌کند ؛ به گونه‌ای که بسیاری از تجهیزات نظیر ساکشن‌ها ، فشار خون سنج‌ها ، پمپ‌های سیرکولاسیون دیالیز ، تورنیکت‌ها و خروجی سیستم‌های سانترال (Vaccum, O2, N2O) قابل بررسی هستند.
علاوه بر موارد ذکر شده ، این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده است که با استفاده از آن می‌توان انسداد رابطه ای فشار مثبت و عملکرد به موقع آلارم‌ها را در اینفیوژن و پرفیوژن پمپ‌ها بررسی کرد.

محدوده اندازه‌گیری:
802mmhg+ تا 698-
1099CmH2O+ تا 949-
429InchesH2O+ تا 347 –
15/5Psi+ تا 13/5-
100Psi تا 13/5-

دقت و خطی بودن: هر دو با 1 درصد کل مقدار اندازه‌گیری شده (Full Scale)
این دستگاه دارای محافظ ازدیاد فشار بوده (psi 110) و متناسب با فشار ، خروجی را برحسب ولتاژ نیز ارائه می‌کند به گونه‌ای که Psi 100 را معادل mv 10 در نظر می‌گیرد.

2) دستگاه تست باطری
در بسیاری از موارد به دلیل عدم تشخیص صحیح ، باطری دستگاه‌ها قبل از اتمام دوره کارایی تعویض می‌شوند یا به دلیل استفاده زیاد و توجه نکردن اپراتور به عمر باطری ها ، فاسد شدن باطری به دستگاه آسیب جدی می رساند. نکته حائز اهمیت این است که عملکرد باطری در بسیاری از دستگاه‌ها نظیر الکتروشوک‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. چرا که با وجود اینکه اپراتور این نوع دستگاه را مداوم به برق شهر متصل کرده و به نظر می‌رسد باطری‌ها در حال شارژ هستند اما مشخص نبودن وضعیت آن‌ها همواره این شک را ایجاد می‌کند که در مواقع اضطراری باطری‌ها سریعاً تخلیه شده و عملکرد دستگاه را تحت الشعاع قرار دهند. دستگاه تست باتری این شک‌ها را برطرف و راه حل مناسبی برای آنالیز ، شارژ کردن و همچنین بررسی شرایط حاکم بر باطری‌های مورد استفاده در تجهیزات پزشکی پیشنهاد می‌کند.
از آنجا که این دستگاه توسط یک میکروپروسسور کنترل می‌شود ، تمامی پارامترهای مرتبط با عملکرد دستگاه قابل برنامه‌ریزی هستند.

خصوصیات دستگاه
قابلیت بررسی پارامترهای مربوط به انواع باطری‌های معروف پرکاربرد را دارد. از طرف دیگر برای سایر باطری‌ها نیز می‌توان دستگاه را براساس مشخصات باطری‌های مذکور برنامه‌ریزی کرد.
سیستم‌های ایرکرافت ،‌ تجهیزات پزشکی ، تجهیزات الکترونیکی عمومی و همچنین تجهیزات الکترونیکی نظامی توسط این دستگاه قابل بررسی هستند.
استفاده از این دستگاه زمان لازم جهت شارژ مجدد باطری‌های قابل شارژ را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد ، لذا طول عمر باطری و میزان اطمینان به آن افزایش می‌یابد. علاوه بر قابلیت شارژ باطری‌های گوناگون ، این دستگاه قابلیت تعیین نوع و مقدار جریان جهت شارژ کردن باطری‌ها را دارد. با به کارگیری این دستگاه می‌توان نوع جریان را به صورت Constant potential ، Revers-pulse ، Constant current ، two-level constant current در نظر گرفت و انجام عملیات شارژ به صورت trickle یا Fast را بهینه نمود. از طرف دیگر برای انبارداری یا حمل و نقل باطری‌ها با استفاده از این دستگاه می‌توان آن‌ها را کاملا تخلیه کرد.

3) دستگاه تست زمین و ایزولاسیون
این دستگاه قابل حمل و کوچک جهت تست کارآیی و ایمنی دستگاه‌های پزشکی است. با این دستگاه (LIM (Line Isolation Monitor و (GFCI (Ground Fault Circuit interupted  در محدوده VAC 85 تا VAC 240 قابل بررسی است.

4) دستگاه‌های تست ایمنی الکتریکی
دستگاه‌های تست ایمنی الکتریکی می‌توانند ایمنی تجهیزات پزشکی را براساس استانداردهای AMMI ، ANSI ، 1993 ES1 ، 601 IEC بررسی کنند.

 * مطالب مرتبط:

کالیبراسیون چیست؟
تعرفه های مصوب خدمات کنترل کیفی (کالیبراسیون) تجهیزات پزشکی
كليات و مفاهيم كاليبراسيون تجهیزات پزشکی

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، کالیبراسیون ، کالیبراسیون تجهیزات پزشکی ، Medical Equipment Calibration ، تجهیزات کالیبراسیون ، ابزارآلات کالیبراسیون ، شبیه ساز