پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی

تاریخچه مهندسی پزشکی

در یک دیدگاه وسیع، تلاش های هزاران سال پیش راه مهندسی پزشکی را برای ما در این قرن هموار ساخته است. در سال 2000 میلادی، باستان شناسان در آلمان یک مومیایی سه هزار ساله را در Thebes کشف کردند که یک عضو مصنوعی چوبی همانند یک انگشت چوبی در پایش بکار گرفته شده بود که ممکن است قدیمی ترین عضو مصنوعی شناخته شده باشد.

یونانیان همچنین از یک نی تو خالی برای شنیدن و دیدن آنچه که در بدن انسان رخ می دهد، استفاده می کردند.
در سال 1816 میلادی فیزیکدان فرانسوی Rene Laennec با قرار دادن گوشش در نزدیکی قفسه ی سینه  بیمار و با استفاده از یک روزنامه ی لوله شده به صداهای درون آن گوش داد. این ایده، امروزه به ساختن گوشی های طبی رهنمون شده است.
هیچ موضوعی در تکنولوژی پزشکی پیشرفت نمی کند مگر آن که تندرستی انسان را تامین کند. دستگاه های امروزه ی مهندسی پزشکی از تغییر دستگاه های موفق اولیه به وجود آمدند.
ابزارهایی مانند دندان های چوبی ، عصاهای زیر بغل ، و هر وسیله ای که در کیف سیاه پزشکان پنهان شده بود به ابزارهای شگفت مدرن که شامل دستگاه های تنظیم کننده ی ضربان قلب، ماشین های دیالیز و ابزارهای تشخیصی و تکنولوژی تصویربرداری در انواع مختلف (آنژیو گرافی ،مامو گرافی ،رادیولوژی و ...) و اعضای مصنوعی شامل ایمپلنت ها و... می باشند، بدل شدند.

انجمن ملی مهندسان، تعداد مهندسین فعالی که در حوزه های مختلف از تکنولوژی سلامت مشغول به کار می باشند را نزدیک 32000 نفر تخمین زده است. اعضای این انجمن می کوشند تا بنیان های مهندسی پزشکی را بر پایه پیشرفت هایی که 200 سال پیش در الکتروفیزیولوژی بدست آمده، قرار دهند. پایه گذاری الکتروفیزیولوژی با Dubois Raymond آغاز شد. همزمان با او Hermann Von با دیدگاهی نو، بر این عقیده بود که به کار بستن قوانین مهندسی در فیزیولوژی بدن، بسیاری از مشکلات موجود را برطرف می کند. او عضلات را بصورت مقاومت و عصب ها را رسانای جریان معرفی کرد.

در سال 1895میلادی Wilhelm Roentgen لامپ اشعه ی کاتد را بصورت تصادفی کشف کرد. این دستگاه شامل یک ورقه روکش دار از آلیاژهای مس-نیکل و تنگستن به همراه باریم بود. Roentgen به طور قطع فهمید که این لامپ باید انواع اشعه های نافذ را ساطع کند. او این اشعه را X نامید؛ چون تا آن زمان ناشناخته بود. حتی زمانی که لامپ و ورقه در اتاق های جداگانه بودند، تابش اشعه وجود داشت. در مدت زمان کوتاهی او حدس زد که اگر او اشعه X را از بین دست عبور دهد و آن را روی یک صفحه ثبت کند، استخوان های دست را به وضوح خواهد دید. درحقیقت اولین رادیو گرافی از بدن انسان، دست چپ Roentgen بود. در دهه بعد اشعه ی X به یک ابزار تشخیصی وسیع تبدیل شد. از استخوان ها تصویر واضحی همانند یک شئ سفید در یک صفحه با زمینه ی سیاه نمایش داده می شد. این تحقیق او بر روی بافت هایی که این اشعه عبور می کرد، یک مسیر را برای آخرین محصولات مدرن تکنولوژی تصویربرداری پزشکی و حذف آسیب هایی که در جراحی رخ می داد، باز کرد.

مهندسی پزشکی یک ترکیب بی مانند از علوم مهندسی و پزشکی است و علومی همچون بیوفیزیک و فیزیک پزشکی را در ابتدای این قرن به وجود آورد. در آغاز، این سه رشته به صورت بالقوه غیر قابل تشخیص بودند و هیچ برنامه ی سلسله واری وجود نداشت.
در زمان بین جنگ جهانی اول و دوم، تعدادی از لابراتور ها تحقیق را روی بیوفیزیک و فیزیک پزشکی عهده دار شدند. اما تنها یک آزمایشگاه یک ایده ی منسجم را ارائه داد. در سال 1921میلادی، Oswalt در فرانکفورت آلمان موسسه ای را پایه گذاری کرد که موضوعات فیزیک را در پزشکی بررسی می نمود. اعضای این انجمن می کوشیدند تا تأثیر تشعشع را بر عناصر زیستی بیابند. موسسه ی Oswalt و دانشگاه فرانکفورت به سرعت رشته ی بیوفیزیک را تا مقطع دکترا راه اندازی کردند. دروس آن ها شامل اثر اشعه ی X بر روی بافت و خاصیت الکتریکی بافت بود. اساتید دانشگاه، محققین، دستیاران و تکنسین ها شامل 20 نفر بودند.
به دنبال جنگ جهانی دوم، کمیته حوزه های مختلف پزشکی و مهندسی و زیست را با یکدیگر ترکیب کردند و دانش فیزیک پزشکی در سال 1943میلادی در آلمان پایه گذاری شد.
5 سال بعد اولین کنفرانس مهندسی در پزشکی و زیست در آمریکا برگزار شد که تحت حمایت انجمن مهندسی برق و الکترونیک در آمریکا بود.
در این نشست کوچک تقریبا 20 صفحه به حاضرین جلسه که تعدادشان کمتر از 100 نفر بود، تقدیم شد. موضوع مورد بررسی پیرامون یونیزاسیون توسط اشعه و مفهوم آن بود.
در سال 1985میلادی، کنفرانسی بر پایه ی استفاده از کامپیوتر در پزشکی و زیست برگزار گردید. در سال 1961میلادی جمعیتی نزدیک به 3000 نفر شرکت در کنفرانس کردند.
در سال 1983میلادی، نخستین بیمار تحت عمل جراحی قلب مصنوعی قرار گرفت و 192روز زنده ماند. در سال 1988میلادی نیز تلمبه ی تنظیم کننده ی قلب ساخته شد. در سال 1993میلادی اولين پای الكتريكی ساخته شد. پايی كه با استفاده از سيستم بادی و كنترل های ريزپردازنده، سرعت قدم زدن فرد را دريافته و محفظه های بادی خود را به نحوی تنظيم می کرد كه به طور طبيعی به جلو و عقب حركت كرده و مانع از لنگيدن فرد می شد.

اكنون دانشمندان مهندسی پزشكی به ياری متخصصان رشته های مرتبط تلاش می كنند تا چشم مصنوعی، كليه مصنوعی يا رگ مصنوعی را طراحی کرده و بسازند.
در ایران نیز این رشته در چهار گرایش بیو الکتریک، بیو مکانیک، بیومواد و بالینی ارائه می شود.

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی ، تاریخچه مهندسی پزشکی